Boire l'histoire

Column Frank Jacobs

Madeira kennen wij in Nederland maar van twee dingen: het lied Een glaasje Madeira, my dear? van Ted de Braak uit 1966 en het flesje kookmadeira in het keukenkastje. Toch? Madeira, de wijn van het gelijknamige vulkanische eiland in de Atlantische Oceaan, ruim 600 kilometer ten westen van Marokko, ooit zeer populair, raakte in de vorige eeuw hopeloos uit de mode. Als het aan Ricardo Diogo Freitas ligt, verandert dat snel. Ricardo is eigenaar en wijnmaker van Vinhos Barbeito, een voor Madeira-begrippen jong bedrijf, opgericht in 1946. Hij is de ambassadeur van een geheel nieuwe en eigen stijl madeira, niet alleen veel lichter van kleur, maar daarnaast frisser, expressiever, zachter, eleganter, puurder en fruitiger dan de meeste andere madeira's die ik ken. De oorzaak van die lichtere kleur ligt voor een belangrijk deel aan zijn aperte weigering om karamel als kleurstof aan de wijnen toe te voegen. Ook rijpen al zijn wijnen via de canteiro-methode, die zorgt voor een geleidelijker rijping dan de gangbare, maar geforceerde en daardoor veel minder verfijnde estufa-methode, die nogal eens zorgt voor een gebrande toets in de, op deze wijze geproduceerde, madeira's. 'Trying to improve tradition,' is dan ook de lijfspreuk van deze wijnmaker die het goede uit het verleden behoudt, maar daarnaast nieuwe technieken niet schuwt. Zo bottelt hij ondermeer single casks van een oogstjaar en assemblages van verdelho en boal. Deze innovatieve madeira's leidden in het verleden regelmatig tot misprijzende blikken en opmerkingen van zijn collega's. Niet dat er daarna onmiddellijk een enorme matpartij ontstond, want van de ruim 150 wijnbedrijven die het eiland eens telde, zijn er letterlijk nog maar een handvol over.
Tijdens een proeverij op de Wine Professional en een diner bij restaurant Halvemaan liet Ricardo ook zien dat madeira niet voor niets de reputatie heeft een wijn te zijn die welhaast het eeuwige leven heeft. Zo proefden we een Malvasia 1875, een Boal 1863 en een Malvasia 1834. Wijnen van tussen de 135 en 176 jaar oud, die door zijn voorouders werden gemaakt in de jaren dat respectievelijk de opera Carmen van Georges Bizet voor het eerst werd opgevoerd en Bizet exact drie maanden daarna overleed, de eerste metrolijn ter wereld in Londen werd geopend en de Amerikaanse Burgeroorlog in volle hevigheid woedde, en de Franse kunstschilder Edgar Degas werd geboren terwijl Europa nog natrilde van de Franse overheersing onder leiding van Napoleon Bonaparte. Letterlijk geschiedenis in het glas dus, met wijnen die nog springlevend en complex waren, mede door de voor madeira zo typerende zuren.
John Halvemaan bewees daarbij weer de chef te zijn die bij een bepaald niet gemakkelijke wijn als madeira exact de juiste gerechten op het bord kan toveren. Krokant gebakken zwezerik, compote van peer en peper, artisjokpuree en jus van Sauternes, citroen en gorgonzola bijvoorbeeld, bij een blend van 60% verdelho uit 2001 met 40% boal uit 2003. Een van die weinige keren dat een plus een geen twee, maar vijf wordt en voor een zinderende spanning zorgt...

Frank Jacobs
Snelleveldstraat 52
1107 VW Amsterdam
tel: 020-6978347
fax: 020-6978347
mobiel: 06-54622112
e-mail: fjacobs@wxs.nl
Internet: www.winepeptalk.nl

• Lid van de F.I.J.E.V. (Fédération Internationale des Journalistes et Ecrivains des Vins et Spiritueux) www.fijev.com