Kurk, kroonkurk, schroefdop of glazen stop dat is de vraag .....

De moderne wijn heeft geen last meer van 'kurk' maar wel van 'schroefdop'.... Wat is nou erger ;-)

In de strijd tegen 'kurk' in wijn zitten de fabrikanten van fles afdichtingen niet stil. Een van de nieuwere ontwikkelingen is de glazen stop van de firma Alcoa uit Duitsland die de Vino-Lok op de markt heeft gebracht. De Vino-Lok bestaat uit een glazen stop met een afdichtring van ethyleenvinylacetaat. De flesssenhals is aangepast op deze stop om een optimale afdichting te garanderen (Het afdichten van flessen met een glazen stop is al heel oud en wordt veel toegepast in laboratoria).

Na het sluiten van de fles wordt deze voorzien van een speciale aluminium capsule die het geheel op zijn plaats moet houden. Voor de consument is het een groot voordeel omdat je na het verwijderen van de capsule, de stop eenvoudig met de hand kunt verwijderen. Ook kan de stop weer worden geplaatst zodat je de fles af kan sluiten om de wijn nog even te kunnen bewaren.

Het grootste voordeel is dat je niet meer bang hoeft te zijn dat de dure wijn bedorven zal worden door 'kurk'. Een aantal Duitse en Oostenrijkse wijnbedrijven maken al vanaf 2004 gebruik van deze afdichting. De tijd zal ons moeten leren hoe de stop zich zal gedragen met het oog op de bewaarwijnen.

Deelnemers binnen de VDP-Rheingau hebben in een uitvoerige test de eerste proeven genomen om Riesling-wijnen met een natuur- kroon- en kunststofkurk af te sluiten. Het betrof hier zeven Wijnen (a 6 flessen) van drie wijnbouw bedrijven (waaronder een Moselaner), die met natuurkurk, kunststof of (rvs) edelstaal afgesloten werden, waarbij alle wijnen in twee afdicht varianten werden vertegenwoordigt. Hoewel geen van deze wijnen een kurkachtige smaak had waren ze toch niet allemaal even helder en zuiver.

Van de drie met natuurkurk afgesloten flessen, smaakten er twee bitter of muf. De met een (rvs) edelstaal kroonkurk afgesloten flessen smaakten in het begin niet zo vol als die met een natuurkurk, maar wel veel minder bitter en duidelijk frisser. De van een kunststof afsluiting voorziene flessen hadden geen muf tonen maar waren duidelijk minder fris in de smaak. Natuurkurk-granulaat had bij alle proeven dezelfde problematiek als de echte natuurkurk.

Bij de met een (rvs) edelstaal afgesloten fles kun je aan de buitenkant van de fles in eerste instantie geen verschil vinden met gekurkte flessen. Echter na het verwijderen van de capsule komt de kroonkurk in beeld. (zie afbeelding)

In diverse kelders in Duitsland heb ik gezien dat men de mousserende wijnen voor de tweede gisting heeft afgesloten met een kroonkurk. Ook zijn er in Australië wijnmakers die dit op deze wijze toepassen.

Tijdens een proeverij van Nieuw Zeelandse wijnen heb ik een fles ontdekt met een schroefdop. Niet zo maar een wijntje uit de supermarkt, maar een echte topper. Het betrof hier de Felton Road Pinot Noir 2001 (met een prijs van € 48,-) uit Otago, Zuid Eiland. Volgens de importeur zullen we hieraan moeten wennen, omdat dit de keuze is voor de toekomst. De Stelcap of Stelvin schroefdop van de firma Pechiney-Alcan heeft een belangrijk deel van de schroefdoppen markt in handen en op dit moment worden in Engeland tussen de 15 á 20 miljoen flessen met betere wijnen voorzien van de Stelvin schroefdop. Je ziet steeds meer producenten gebruik maken van de schroefdop omdat het risico voor een met 'kurk besmette' wijn dan niet meer aanwezig zou zijn.
De flessen voor toepassing met een schroefdop moeten zeer nauwkeurig worden bewerkt volgens BVS finish BVP-GME 30.13 en BVS finish US-GPI 1680-03. Een nadeel van de schroefdop is de kwetsbaarheid d.m.v. stoten of beschadiging van de flessenhals, waardoor de fles kan gaan lekken en niet meer gasdicht is met als gevolg oxidatie.

Echter alle inspanning ten spijt, een besmetting met 'kurk'(TCA 2,4,6 trichloroanesole) kan ook door andere oorzaken in de wijn terecht komen. Denk daarbij aan eiken vaten waar deze stof ook in het hout aanwezig kan zijn, maar ook bepaalde kelder omstandigheden kunnen voor een vergelijkbare smaak geur conditie zorgen als ware het 'kurk'. Het zal uiteindelijk de consument zijn die door gewenning de schroefdop op, of de kurk in de fles zal accepteren. Een ding is zeker; het gaat om de kwaliteit, duurzaamheid en smaak van de wijn in de fles. Wie zal zegevieren....Het gevecht is begonnen.

De eerste stappen voor de bescherming van de kurkindustrie zijn gezet. Volgens nieuwe wettelijke richtlijnen in Spanje hebben de consejos reguladores van afzonderlijke DO's de verplichting om in hun regelementen voorschriften op te nemen over de afsluiting van de fles. In Catalonië heeft dit er toe geleid dat alle elf DO's (Catalunya, Costers del Segre, Montsant, Pla de Bages, Tarragona, Alella, Conca de Barberà, Empordà, Penedès, Terra Alta en Priorat) kurk verplicht hebben gesteld als flesafsluiting. In het reglement voor Cava is dezelfde bepaling opgenomen.

De firma Amorim uit Portugal heeft als een van de grootste producenten van kurk haar productie proces aan de hoogste stand der techniek aangepast. Ondanks alle verhalen over schroef en kroonkurken zal hiemee de kurk weer een nieuwe toekomst krijgen.

Al Gore’s invloed op de wijnindustrie is groter dan hij zelf ooit gedacht zal hebben.
De klimaatdiscussie heeft nu ook de discussie over de voor- en nadelen van de verschillende flesafsluitingen (natuurkurk, plastic, glas, schroefdop) een hele nieuwe invalshoek gegeven. Zo kwam uit een briefing die werd gegeven tijdens de internationale Wine and Spirits Fair in Londen eind mei naar voren, dat de productie van een miljoen natuurkurken 3,26 ton CO² uitstoot oplevert tegen 14,27 ton CO² voor hetzelfde aantal schroefdoppen. De discussie gaat nu opeens niet meer over de mogelijkheid van ‘kurk’ in wijn, maar is veel breder geworden: welke verpakking van wijn (de hele keten, van fles en flesafsluiting tot en met verzenddoos) mag je in deze tijd nog verantwoord gebruiken?